Projekt IWAMA
ZWiK Szczecin był jednym z dwóch przedsiębiorstw wodociągowych z Polski biorącym udział w międzynarodowym projekcie IWAMA, który zakończył się w kwietniu 2019 roku.
Celem projektu IWAMA była poprawa gospodarki ściekowej w Regionie Morza Bałtyckiego poprzez sukcesywne podnoszenie kwalifikacji operatorów oczyszczalni ścieków, znalezienie skutecznych rozwiązań w procesie oczyszczania ścieków, a także wdrażanie inwestycji pilotażowych w zakresie efektywności energetycznej i gospodarki osadowej. Pozostali partnerzy i instytucje stowarzyszone pochodziły m.in. z Niemiec, Łotwy, Litwy, Estonii, Finlandii, Szwecji, a także z Rosji i Białorusi.
Uczestnicy projektu, w tym nasi pracownicy, kształcili się na międzynarodowych konferencjach, warsztatach szkoleniowych oraz tzw. webinariach, czyli sesjach internetowych on-line. W czerwcu 2017 roku byliśmy gospodarzami międzynarodowej konferencji, w której uczestniczyło blisko 90 ekspertów z państw nadbałtyckich. Tematem przewodnim była efektywność energetyczna w procesach oczyszczania ścieków.
Audyty osadowe i energetyczne
W ramach projektu IWAMA w oczyszczalniach ścieków Pomorzany i Zdroje w Szczecinie przeprowadzono audyty osadowe i audyty energetyczne. Audytorzy rozpoczęli swoją pracę od szczegółowej kontroli obydwu OŚ oraz konsultacji z personelem. Próbki osadu pobrane na potrzeby audytu zostały poddane badaniom w laboratorium przy estońskim Uniwersytecie w Tartu. Audyt energetyczny polegał na zainstalowaniu specjalistycznej aparatury do pomiaru energii, a ostateczna analiza została przeprowadzona przez Politechnikę Berlińską. W oparciu o wyniki, eksperci z obydwu uczelni opracowali uniwerslane narzedzia do przeprowadzenia samodzielnego audytu na dowolnym obiekcie oczyszczania ścieków.
Podczas audytu energetycznego wszystkie urządzenia w OŚ zostały poddane szczegółowym badaniom. Audyt osadowy koncentrował się na węźle obróbki osadu, ze wskazaniem jakości osadu ściekowego badanego na każdym etapie obróbki. Personel OŚ aktywnie uczestniczył w audycie i na bieżąco przekazywał dane laboratoryjne na temat jakości osadu surowego i osadu poddanego obróbce. Ostateczny raport z audytu uwzględnia trzy główne rozdziały: analizę finansową, wnioski i zalecenia.
W analizie finansowej OŚ Pomorzany audytorzy zwrócili uwagę na bardzo niskie koszty osobowe, biorąc pod uwagę rozmiar i znaczenie oczyszczalni ścieków. OŚ Pomorzany zajęła pierwsze miejsce w rankingu OŚ poddanych audytowi pod kątem najniższych opłat ponoszonych na potrzeby neutralizacji 1 tony suchej masy osadu. Innymi dobrze ocenionymi wartościami były ilość produkowanej energii elektrycznej i ciepła oraz łączna ilość energii produkowanej z biogazu.
W swoich zaleceniach audytorzy wskazali na możliwość znacznej oszczędności energii prowadzącej do niższych kosztów operacyjnych w przyszłości. Największy potencjał tkwi w wymianie dziesięcioletniego systemu napowietrzania drobnopęcherzykowego oraz wykorzystaniu mniej energochłonnego systemu mieszania reaktorów biologicznych w oparciu o nowoczesne mieszadła współpracujące z falownikami. Te dwa elementy zużywają połowę energii w oczyszczalniach ścieków. Zmniejszenie zużycia energii w tym obszarze przyniosłoby wymierne korzyści.
W trzyletnim planie inwestycyjnym ZWIK Sp. z o.o. w Szczecinie modernizację systemu napowietrzania wraz z unowocześnieniem systemu mieszadeł w reaktorach biologicznych potraktowano jako priorytet. Wdrożenie będzie miało miejsce w latach 2019-2020.
Kolejne zalecenie wynikające z audytu na Pomorzanach jest związane z końcowym zarządzaniem popiołem po spaleniu osadu ściekowego. Popiół zawiera dużą ilość fosforu, która sięga 15% masy odpadów. Obecnie OŚ Pomorzany analizuje różnego rodzaju rozwiązania dotyczące odzyskiwania fosforu, w związku z czym zainicjowano współpracę z Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym w Szczecinie oraz lokalnymi zakładami chemicznymi.
Jeśli chodzi o OŚ Zdroje, zostały podane bardzo ważne zalecenia kierunkowe odnośnie lepszego wykorzystania biogazu, w tym rozbudowę systemu Kogeneracji o nowe jednostki do produkcji energii elektrycznej i ciepła. Audytorzy uznali, że osady przefermentowane i odwodnione pochodzące z tej oczyszczalni z powodzeniem mogą być wykorzystane do produkcji nawozów na potrzeby rolnictwa. Ponadto, zwrócono uwagę na kilka spraw technicznych, które na etapie modernizacji obiektu należy wziąć pod uwagę, np. ujednolicenie odczytów produkowanego biogazu. W przypadku audytu energetycznego, eksperci bardzo szczegółowo podeszli do bilansu energetycznego, a w szczególności bilansu energii na poszczególnych urządzeniach i maszynach. W przypadku występowania różnic zwracali na to uwagę, co doprowadziło do lepszego opomiarowania urządzeń i bardziej szczegółowej analizy energii pochłanianej w konkretnych etapach oczyszczania ścieków. Obecnie trwają prace modernizacyjne na terenie OŚ Zdroje. Audyty osadowy i energetyczny tylko potwierdziły zasadność rozbudowy i modernizacji poszczególnych węzłów, a przyjęty kierunek doprowadzi do redukcji kosztów ponoszonych zarówno na linii biogazu jaki i biologicznego oczyszczania ścieków.
Efektem realizacji Projektu IWAMA jest także pakiet materiałów szkoleniowych dla operatorów oczyszczalni ścieków dotyczących gospodarki osadowej oraz efektywności energetycznej.
Powstała także specjalna platforma internetowa pn. Baltic Smart Water Hub, prezentująca dobre praktyki, rozwiązania techniczne i narzędzia, a także inne istotne materiały dla sektora wodno-ściekowego w regionie Morza Bałtyckiego.
Projekt jest współfinansowany w 85% z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Regionu Morza Bałtyckiego INTERREG na lata 2014-2020.
| Całkowity budżet projektu: | 4,6 mln EUR |
| Współfinansowanie z EFRR: | 3,7 mln EUR |
| Budżet dla ZWiK: | 149,3 tys. EUR |
| Współfinansowanie z EFRR (85%): | 126,9 tys. EUR |
| Wkład własny (15%): | 22,4 tys. EUR |
Szczegółowe wyniki zawarto w poniższych raportach. Zachęcamy do zapoznania się z publikacjami.
- Benchmark Energia
- Benchmark Osad
- Zobowiązania Baltic Sea Challenge
- Inteligentne narzędzie audytu osadowego
Więcej informacji na stronie www.iwama.eu
