Rozmowy o innowacyjnych rozwiązaniach w Szczecinie
13. 05. 2025
70 europejskich specjalistów bierze udział w specjalnych warsztatach w Szczecinie. Nasze miasto jest gospodarzem konferencji, na którą przyjechali przedstawiciele firm wodociągowych, naukowcy specjalizujący się w inżynierii chemicznej i ochronie środowiska i przedstawiciele władz lokalnych z państw Morza Bałtyckiego. Przeszedł czas na podsumowania i wnioski po testach stacji pilotażowej, która pracowała w Szczecinie i w innych miastach europejskich.
Specjaliści rozmawiają w Szczecinie w dniach 13 i 14 maja o związkach typu PFAS. Co to takiego? Związki per- i polifluoroalkilowe (PFAS) obejmują kilka tysięcy związków chemicznych. Są masowo wykorzystywane w przemyśle. Stosuje się je przy produkcji wielu rzeczy codziennego użytku, takich jak wyroby teflonowe, nieprzywierające powłoki naczyń kuchennych, wodoodporne tekstylia, odporne na tłuszcz opakowania żywności, płyny do mycia podłóg czy też piany gaśnicze. Z biegiem czasu związki te gromadzą się w organizmie człowieka oraz w środowisku. Są znane jako „wieczne chemikalia”, ponieważ wyjątkowo trwale utrzymują się w naszym środowisku i ciele. Mogą doprowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak uszkodzenie wątroby, choroby tarczycy, otyłość, problemy z płodnością i nowotwory.
Podczas wydarzenia zorganizowanego przez ZWiK rozmowy koncertują się wokół sposobów na zbadanie i usunięcie mikrozanieczyszczeń ze ścieków. Dyskusje opierają się na wnioskach z badań przeprowadzonych przez pilotażową stację, która w Szczecinie testowana była przez 3 ostanie miesiące 2024 roku. Szczecin jako drugie miasto w Polsce i jedno z pierwszych w Europie testował stację badawczą, która ma wykrywać i usuwać dodatkowe zanieczyszczenia z naszych ścieków. Wszystko w ramach międzynarodowego projektu EMPEREST, którego celem jest skuteczniejsza eliminacja ze ścieków komunalnych zanieczyszczeń syntetycznych w tym związków typu PFAS.
- W wielu przedmiotach naszego codziennego użytku zawarte są związki, które zawierają mikrocząsteczki szkodliwe dla naszego środowiska. Często nie zdajemy sobie nawet sprawy z tego, że choćby nić dentystyczna czy teflon z naszych patelni te elementy zawierają. Mówimy o nich dlatego, że są one niezwykle trudne do oczyszczenia z naszych ścieków, a co za tym idzie także środowiska. W Szczecinie szukamy rozwiązań na zbadanie i usunięcie tych mikrocząsteczek. Jesteśmy ogromnie dumni, że znaleźliśmy się w gronie pionierów uczestnicząc w innowacyjnym, w pilotażowym programie, który już teraz daje obiecujące wnioski – tłumaczy Patrycja Wolińska- Bartkiewicz, prezes ZWiK.
Skąd impuls do badań? Unia Europejska nakłada na przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne dodatkowe obostrzenia dotyczące oczyszczania ścieków. Choć kolejny stopień oczyszczania ma być formalnie realizowany od 31 grudnia 2033 roku to Szczecin już teraz przymierza się do spełnienia najbardziej wyśrubowanych norm. Program EMPEREST, którego jesteśmy członkiem, pomaga nam badać kolejne, niebezpieczne związki i szukać rozwiązań związanych z ich eliminacją.
- Testowana na Oczyszczalni Ścieków „Pomorzany” przez trzy miesiące stacja pilotażowa to szansa dla ZWiK i Szczecina na to, by racjonalnie i z głową przygotować się na właśnie wprowadzaną nową Dyrektywę Ściekową Unii Europejskiej i dokładnie określić jakie inwestycje będą nam niezbędne, aby sprostać jej wymaganiom – tłumaczy Piotr Miakoto, kierownik Oczyszczalni Ścieków Pomorzany
Ten specjalnie skonstruowany mobilny kontener ze specjalistycznym sprzętem wybudowany został przez Gdańską Infrastrukturę Wodociągowo-Kanalizacyjną (GIWK) do badania efektywności usuwania trwałych zanieczyszczeń organicznych ze ścieków. W ramach programu stacja pilotażowa pracowała pod koniec 2024 roku oczyszczalni ścieków Pomorzany, a następnie przetransportowana została na testy do litewskiego Kowna.
Stacja badawcza składa się m.in. filtracji wstępnej, z systemu ozonowania, filtracji na węglu aktywnym oraz dezynfekcji. Wyniki testów pilotażowych zostały poddane analizom oraz będą wykorzystane do opracowania wytycznych technicznych dla systemów usuwania mikrozanieczyszczeń ze ścieków oraz przyszłych niezbędnych inwestycji. W projekcie zbadaliśmy w jakim stopniu ścieki dopływające i odpływające z oczyszczalni są zanieczyszczone związkami PFAS oraz jakie są możliwości ograniczenia ich emisji do środowiska. Sprawdziliśmy techniczne rozwiązania dotyczące badania i oczyszczania z mikrozanieczyszczeń. To nam pokazało kierunek rozwoju i inwestycji w nasze oczyszczalnie, choć już teraz woda, którą oddajemy do Odry jest czystsza niż ta, która płynie w korycie.
- Dzięki udziałowi w projekcie jesteśmy jednym z liderów w Europie jeśli chodzi o dostosowanie się do unijnych dyrektyw. Na dobrą sprawę wyprzedziliśmy inne miasta i kraje o 2 lata. Docelowo chodzi nie tylko o zbadanie związków PFAS i groźnych mikrozanieczyszczeń, ale także w miarę możliwości jeszcze lepsze oczyszczenie tych drugich z oddawanej do rzeki wody. Dzięki stacji zawartość tych elementów jest badana na 4 etapach oczyszczania – nie tylko w samej oczyszczalni, ale także przed stacją i za nią, a to daje nam kierunek i plan na działanie długoterminowe – dodaje Jacek Jasiulewicz, kierownik Wydziału Oczyszczalni Ścieków.
Tytuł przewodni konferencji odbywającej się 13 i 14 maja w Szczecinie to „Odkrywanie innowacyjnych rozwiązań i rozwijanie potencjału w obszarze oczyszczania ścieków”, (tytuł oryg. „Unlocking innovative solutions and developing capacities in the wastewater sector”). Spotkanie organizowane jest w ramach projektu EMPEREST.
- Jesteśmy pod wrażeniem nie tylko przygotowania przyjaznego gruntu do międzynarodowej wymiany doświadczeń, ale także do otwartości Szczecina na nowoczesne technologie i chęci udziału w projekcie, który wytycza ścieżki dotyczące oczyszczania ścieków dla całej Europy. Jestem przekonana, że spotkania jakie odbywamy w tym pięknym mieście zaowocują w przyszłości – mówi Lotta Lehti z UBC - Komisji Zrównoważonych Miast, Finlandia.
W projekcie EMPEREST uczestniczą przedstawiciele firm wodociągowych, naukowcy specjalizujący się w inżynierii chemicznej i ochronie środowiska, przedstawiciele władz lokalnych z państw Morza Bałtyckiego. W ramach projektu odbyło się już klika spotkań, wizyt studyjnych oraz warsztatów szkoleniowych. W ich trakcie rozmawiano m.in o metodologii oceny ryzyka PFAS, pilotażowych technologiach oczyszczania mikrozanieczyszczeń dla operatorów oczyszczalni ścieków oraz monitorowaniu PFAS w środowisku.
Wydarzenie objęli swoim patronatami Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego oraz Wojewoda Zachodniopomorski. Mamy także Mecenat Miasta Szczecin.
Podmioty realizujące projekt:
Partnerem wiodącym (liderem) jest Union of the Baltic Cities Sustainable Cities Commission (Związek Miast Bałtyckich Komisja Zrównoważonych Miast) z Turku, Finlandia.
W skład konsorcjum Projektu wchodzi 14 partnerów z krajów skupionych wokół Morza Bałtyckiego, tj. z Polski, Niemiec, Finlandii, Estonii, Litwy i Łotwy.
Okres wdrażania: 01.01.2023 - 31.12.2025
Całkowity budżet projektu: 5 432 044 euro
Dofinansowanie ze środków UE (INTERREG BSR): 80%
Wkład własny: 20%
Strona projektu:
https://interreg-baltic.eu/project/emperest/
